εισαγωγικά...

Ο Εθνικός Κήπος είναι ένα ιστορικό πάρκο 154 στρεμμάτων, το μοναδικό που διαθέτει η Ελλάδα. Δημιουργήθηκε τον 19ο αιώνα (1839-1852) και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της συλλογής των Ευρωπαϊκών Βασιλικών Κήπων και μοναδικό δείγμα δυτικοευρωπαϊκής κηποτεχνίας του 19ου αιώνα στη Μεσόγειο. Έχει το χαρακτήρα βοτανικού κήπου περιλαμβάνοντας περίπου 500 διαφορετικά είδη καλλωπιστικών δένδρων, θάμνων κλπ πολλά από τα οποία εισήχθησαν για πρώτη φορά και καλλιεργήθηκαν αρχικά στον Κήπο.

Πέμπτη 30 Ιανουαρίου 2014

Περί των προτεινομένων επεμβάσεων στον Εθνικό Κήπο

Αλέξανδρος Παπαγεωργίου-Βενετάς
Αρχιτέκτων –Πολεοδόμος
Περί των προτεινομένων επεμβάσεων στον Εθνικό Κήπο
Ομιλία σε ημερίδα του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου, 21 Δεκεμβρίου 2013





Αγαπητοί φίλοι,

Εισαγωγικά μια παρατήρηση: αυτά που λέμε εδώ είναι απόψεις οι οποίες προάγουν την γνώση μας και την συνείδηση του προβλήματος του Εθνικού Κήπου της Αθήνας και απευθύνονται σε ένα ευρύτερο κοινό, δεν είναι όμως οι προϋποθέσεις των αποφάσεων για τις τύχες του Κήπου οι οποίες ανήκουν, κι αυτό έχει φανεί καθαρά, εις την πολιτεία, εις το Υπ. Πολιτισμού το οποίον έχει κατά το νόμο την ευθύνη της προστασίας των Ιστορικών Τόπων. Άρα δε θεωρώ μεν ότι είναι περιττά αυτά που λέμε εδώ αλλά δεν θα είναι αποφασιστικά για το θέμα του επιτρεπτού και σκόπιμου ή μη της πραγματοποιήσεως των επεμβάσεων για τις οποίες μιλάμε.

Θα πω σύντομα δυο λόγια για δύο καίρια σημεία  της προβληματικής που μας απασχολεί. Πρώτον για την ανεπανάληπτη μορφή δηλαδή την κηποτεχνική συγκρότηση αυτού του Κήπου και δεύτερον για το πρόβλημα των συμβατών,  προς τον ιδιότυπο αυτό χώρο, χρήσεων και δράσεων, δηλαδή το κλίμα ζωής μέσα σε αυτόν τον χώρο. Και τα δύο, μορφή και χρήσεις, θα έλεγα ότι αποτελούν το πνεύμα, το δαιμόνιο του τόπου αυτού που διεθνώς ονομάζεται genius loci. Και μη νομίζετε ότι οι χαρακτηρισμοί αυτοί είναι υψιπετείς και άσχετοι. Έχει κι ένας τόπος το πνεύμα του, δηλαδή τον χαρακτήρα του τον αυθεντικό, όπως τον έχει και ένα πρόσωπο ανθρώπινο. Και άμα πάμε να κάνουμε παρεμβάσεις καλλωπιστικές με πλαστικές εγχειρήσεις σε ένα πρόσωπο ελπίζοντας ότι θα το καλυτερεύσουμε πολλές φορές γίνεται  μια παραμόρφωση του ανθρώπου. Τα ίδια ισχύουν και για τους χώρους που αγαπούμε.




Αρχικά για τη μορφή. Υπενθυμίζω πράγματα που έχουν λεχθεί ήδη αλλά είναι ουσιαστικά. Έχουμε εδώ μια ιδιόμορφη και μοναδική μορφή αγγλικού τύπου κήπου, αυτό που λέμε jardin paysagiste, μιμητικού της φύσεως δηλαδή του φυσικού τοπίου προσαρμοσμένη όμως στις κλιματικές συνθήκες του τόπου μας: πυκνές φυτεύσεις, ελεύθερη χάραξη στενών και καμπύλων δρομίσκων, φυσικές χωμάτινες διαστρώσεις, πουθενά πλακοστρώσεις, πουθενά ασφαλτοστρώσεις και αποφυγή κάθε αυστηρής γεωμετρίας στις χαράξεις. Και πάνω από όλα, το πολύ ιδιότυπο εμπνευσμένο από την ανατολή και τους Άραβες, σύστημα επίγειας αρδεύσεως του χώρου που εξασφαλίζει έναν μοναδικό τρόπο διατηρήσεως ενός γενικού κλίματος υγρασίας.
Πολλά άλλαξαν, ήπια όμως, σταδιακά, μέσα στα 170 χρόνια ζωής του, μέσα σε αυτόν τον Κήπο. Οι αλλαγές αυτές δεν αλλοίωσαν όμως το χαρακτήρα της μορφής του.

Ποια δεν άλλαξαν:
  • Οι χαράξεις των δρομίσκων. Εδώ έχουμε πολύ μικρές αλλαγές.
  • Η ποικιλία και η συμβίωση 500 διαφορετικών φυτικών ειδών, γηγενών και ξένων.
  • Η έλλειψη κτισμάτων. Έχουμε ελάχιστα κτίσματα μεγάλης καλλιτεχνικής ποιότητας σαν κι αυτά που η γαλλική παράδοση τα ονομάζει Curiosités, αξιοπερίεργα του Κήπου.
  • Η παρουσία τεχνητών λιμνών και ταμιευτήρων ύδατος.

Τι άλλαξε:
Σε μια προσπάθεια αυτοπροστασίας ο Κήπος αυτός, ο οποίος ήτανε μια μικρογραφία αγγλικού κήπου με τις χωρικές φυγές και διασυνδέσεις, δηλαδή τους οπτικούς του διαύλους (όχι μόνον μεγάλα πλατώματα ελεύθερα από φύτευση αλλά δίαυλοι προς τα μνημεία και προς το Ανάκτορο) σιγά σιγά επύκνωσε περιφερειακά και αφέθηκε να αυτοαμυνθεί από αυτούς που τον φρόντιζαν εναντίον μιας αφορήτου τύρβης της ζωής, της αφόρητης πιέσεως σε θορύβους, σε κίνηση και μιας αέναης ανησυχίας γύρω του.  Μαζί μαυτήν λοιπόν την τάση έχουμε μικρές αλλαγές αλλά σε πολύ βραδείς ρυθμούς:

  • Έπαψε να υπάρχει η έντονη οπτική διασύνδεση του Κήπου προς το Ανάκτορο. Τα μεγάλα ξέφωτα, που έχουμε ακόμη σήμερα, είναι τα κατάλοιπα των οπτικών διαύλων προς τα μνημεία τα οποία δεν φαίνονται πια  όπως προ 170 ετών : η θάλασσα, το Στάδιο, οι στύλες του Ολυμπίου Διός, ο Λυκαβηττός, η Ακρόπολη.
  • Άλλαξε και η κάλυψη με αυτό που ονομάζουμε σήμερα χλοοτάπητες (γκαζόν). Ήτανε εκτάσεις καλυπτόμενες αρχικά με μπούζι, το λεγόμενο μεσημβριάνθεμον, που βγάζει το ωραίο λουλουδάκι διότι δε χρειάζεται πολύ νερό. Σήμερα αυτές καλύπτονται από χλοοτάπητες.
  • Ένα πέμπτο της εκτάσεως του Κήπου ήταν καλυμμένο από οπωροφόρα δέντρα που δεν πάνε σε μεγάλο ύψος, τα εσπεριδοειδή. Αυτά έχουνε μειωθεί σιγά σιγά.
  • Τέλος τα παρτέρια, που σε έναν Κήπο μιμητικό της φύσεως δεν είναι ποτέ περιγεγραμμένα με θάμνους, απέκτησαν περιφερειακή φύτευση κι αυτό έγινε για να προστατευτεί ο Κήπος από μια πιο έντονη κίνηση επισκεπτών όταν έγινε δημόσιος.
Αυτά όλα, όμως επαναλαμβάνω, είναι εξελικτικές αλλαγές, δεν είναι παραμορφώσεις. Η χωρική οργάνωση δηλαδή του Κήπου, και από αυτήν εξαρτάται η μορφή του που είναι οπτικά αντιληπτή (με την παρουσία σημαντικών όγκων πρασίνου και την διάταξή τους), αυτή δεν άλλαξε. 

Θα έπρεπε τώρα να εξετάσουμε με αμεροληψία εάν οι επεμβάσεις οι οποίες προτείνονται, δημιουργούν ανεπίτρεπτες αλλαγές στη μορφή του Κήπου. Η πρόταση εισάγει καινά δαιμόνια στην μορφή και  διάταξη σημαντικών συστάδων του πρασίνου, κυρίως στις δύο εισόδους, Αμαλίας και Βασ. Σοφιας. Δεν θα επεκταθώ σε λεπτομέρειες αλλά προτείνονται φοίνικες (οι οποίοι θα χρειαστουν 60 χρόνια για να γίνουν έτσι όπως μας παρουσιάζονται) ως δια μαγείας στην είσοδο από την Βασ. Σοφιας. Μας παρουσιάζονται μεγάλα δέντρα, τζακαράντες οι οποίες φυτεύνονται προς την είσοδο της Λ. Αμαλίας αλλοιώνοντας τη μορφή του χώρου. Αυτά όλα τα παρουσίασε πάρα πολύ ωραία ο κ. Παπαδήμας προχθές στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο, με μια πολύ εύστοχη ανάλυσή του και δεν θέλω να επεκταθώ επ’ αυτών. Οι αλλαγές αυτές συνίστανται σε εισαγωγή νέων μορφών που δεν υπήρξαν ποτέ στον Κήπο.
 Πρώτον λοιπόν: αυθαίρετη αλλαγή μορφής. Δεύτερον, προτείνονται κλαδέματα δια να αποκατασταθούνε οι ιστορικοί δίαυλοι για τους οποίους μίλησα πριν, προτείνεται δηλαδή μια ουτοπική αναστροφή της ιστορικής ομαλής εξελίξεως για να αποκαταστήσουμε, θυσιάζοντας φυτικό υλικό, θέες οι οποίες τότε ήταν ελκυστικές και επιθυμητές ενώ σήμερα θα είναι μάλλον απογοητευτικές.
Mε ποια δικαιολογία προτείνονται όλα αυτά; Μήπως νομίζουμε ότι έχουμε το αυτεπάγγελτο δικαίωμα να αναμορφώσουμε, να αναπλάσουμε, έστω και σημειακά τον Κήπο; Δεν πιστεύω ότι το έχουμε αυτό το δικαίωμα. Ένα ιστορικό μνημείο Τέχνης και Φύσης όπως είναι αυτό, μόνο συντηρείται ευλαβικά, δεν αναπλάθεται κατά το δοκούν, δηλαδή με την υποτιθέμενη καλή πρόθεση του ενός ή του άλλου. Κανείς δεν έχει αυτό το δικαίωμα. Ακόμη και αυτή η Πολιτεία, γιατί και αυτή δεσμεύεται από τις Διεθνείς Συμβάσεις, ούτε κατά μείζονα λόγο η ιδιωτική πρωτοβουλία.




Οι χρήσεις και οι δράσεις.
Υπενθυμίζω και διευκρινίζω, αν και αυτό θα έπρεπε να είναι  γνωστό: υπάρχουν στις μεγάλες πρωτεύουσες δύο ειδών κήποι, ριζικά διαφορετικοί. Οι μεν, πολύ μεγαλύτεροι, 300 μέχρι 600 εκταρίων, στην περιφέρεια των Ευρωπαϊκών μεγαλουπόλεων, δέχονται ποικίλες λειτουργίες και δρώμενα μεγάλων μαζών πληθυσμού. Σας θυμίζω, στο Boιs de Boulogne γήπεδα του τένις, ιπποδρόμιο, jockey Club. Στο Ηyde Park, πολιτικοί αυτοσχέδιοι  που βγάζουν λόγους στο κοινό που χειροκροτεί. Στον Αγγλικό Κήπο του Μονάχου  περίπατος εφίππων, μπιραρίες κάτω από τις καστανιές, παιχνίδια με μπάλα επάνω στους χλοοτάπητες. Το επιτρέπει αυτό η ευρύτητα του χώρου και το βόρειο κλίμα.

Υπάρχουν και άλλοι Κήποι, οι λεγόμενοι καλλωπιστικοί, είναι τα πάρκα αναπαύσεως. Μέσα στον αστικό ιστό αυτά,  μικρής κλίμακας, 10 έως 30 εκταρίων. Ο δικός μας είναι 16 εκτάρια. Πρόκειται για χώρους αναψυχής από την πίεση της ζωής μέσα στην πόλη. Είναι χώροι γαλήνιου περίπατου, περισυλλογής, αισθητικής χαράς. Καμιά άλλη χρήση παρά αυτή δεν τους ταιριάζει, γιατί σκοπός της ύπαρξής τους είναι η ψυχική και φυσική αναζωογόνηση του ταλαίπωρου αστού αλλά και των επισκεπτών. Ο Εθνικός μας Κήπος εξάλλου δεν είναι μόνον καλλωπιστικός, είναι και συγχρόνως και σπάνιος Κήπος, βοτανικός. 
Ως προς τις χρήσεις λοιπόν, η πρόταση περιοδικών εκθέσεων  Τέχνης που αρμόζουν στους μεγάλους κήπους που περιέγραψα πρώτα,  τους ονομαζόμενους volkspark (κήποι του λαού), άλλης κλίμακας, δεν δύναται να γίνουν αποδεκτοί εδώ γιατί ο Εθνικός Κήπος της Αθήνας δεν μπορεί να φιλοξενήσει μεγάλες μάζες του  πληθυσμού και δεν αντέχει έντονες χρήσεις. Θυμίζω, εδώ ότι επί 20 χρόνια είχαμε θέατρο (από το 1960 μέχρι το 1980) από το οποίο με φοβερές δυσκολίες μπορέσαμε να απαλλαγούμε ή πιο πρόσφατα -εγώ ντράπηκα που το είδα- είχαμε την παραγκούπολη των δήθεν Χριστουγεννιάτικων καλυβιών για τα παιδιά στο μεγάλο ξέφωτο του Κήπου, την οποία οργάνωσε ο ίδιος ο Δήμος. Αυτές είναι οι παλαιότερες παραφωνίες.
Τώρα θα μου πείτε βεβαίως ότι κάθε γενιά θέλει να προσφέρει κάτι κι αυτή κι ότι αυτό είναι αναφαίρετο δικαίωμά της! Βεβαίως. Τώρα έχουμε τα “διαδραστικά”’, τα “τεκταινόμενα”, τα διάφορα “δρώμενα, δεν είναι μόνο εκθέσεις,  μπορεί να είναι και αθλητικές επιδείξεις, πολιτιστικές εκδηλώσεις και άλλα. Ναι, υπάρχει αυτό το δικαίωμα. Αλλά σε άλλους χώρους! Και τίθεται το ερώτημα, γιατί η επέμβαση ασυμβιβάστων χρήσεων  να γίνει απάνω στο σώμα αυτού του μοναδικού μνημείου, το οποίον από σώμα μπορεί σιγά-σιγά να γίνει πτώμα; Η απάντηση που ακούμε είναι ότι είναι στο κέντρο της πόλης. Ναι αλλά στο κέντρο της πόλης είναι και το Ζάππειο, είναι και ο κήπος της Ριζαρίου, είναι και η Πλατεία Κλαυθμώνος, δεν λείπουν οι χώροι για έκθεση γλυπτών.  Γιατί σε αυτόν τον χώρο;
Η εκτίμησή μου είναι ότι η έκθεση γλυπτών επιχειρείται εδώ ώστε να ανατιμηθούν ηθικώς και οικονομικώς τα έργα και οι δημιουργοί τους που θα εκτεθούν προβαλλόμενα μέσα στην αίγλη και ιστορικότητα του Κήπου. 
Καταπιστεύματα όμως της ιστορίας τέτοιας ποιότητας όπως ο Εθνικός Κήπος υπάρχουν λίγα στην πόλη μας και την κάνουν ευρωπαϊκή μεγαλούπολη όταν οι περιοχές κατοικίας προσφέρουν εικόνα σχεδόν τριτοκοσμική. Έχουμε τους αρχαιολογικούς μας χώρους, έχουμε τα λίγα απτά δείγματα του κλασικισμού του 19ου αιώνα, τα δημόσια κτήρια και έχουμε κυρίως αυτόν τον Κήπο.
Έχουμε καθήκον να τον προστατεύσουμε και να τον κρατήσουμε άθικτο.


Θα τελειώσω μ᾽ ένα γνωμικό του λαού μας, σκληρό και σύντομο, το οποίο μας λέει: ‘όπως στρώσεις θα κοιμηθείς’. Όπως στρώσουμε, θα κοιμηθούμε και στην πόλη μας εμείς και τα παιδιά μας.

Τετάρτη 29 Ιανουαρίου 2014

Ξαφνικά «αγάπησε» το... πράσινο


Στους διαδρόμους του Δήμου Αθηναίων, μεταξύ σοβαρού και αστείου, άνθρωποι που γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα λένε ότι ο Γιώργος Καμίνης έχει ένα θέμα με τους χώρους πρασίνου, λες και πρόκειται για περιοχές του διαβόλου, για ένα βάρος στη διακυβέρνησή του.

Έτσι, τους εξέπληξε τα μάλα όταν άρχισε να ασχολείται με την ανάπλαση του Εθνικού Κήπου και τη μετάλλαξη του φυσικού μνημείου μέσα από την αλλαγή της βοτανικής του σύνθεσης και τη μετατροπή του σε υπαίθρια γκαλερί. Και τους εξέπληξε τα μάλα, αφού, για παράδειγμα, ο δήμαρχος της Αθήνας, αν και έχει κάνει προφορική συμφωνία με τον Γιάννη Σγουρό προκειμένου να παραχωρηθεί στον δήμο το Πεδίον του Άρεως, η συμφωνία παραμένει κενό γράμμα.

Βέβαια, η περίπτωση του Εθνικού Κήπου είναι ιδιαίτερη, αφού το σχέδιο ανάπλασής του προϋποθέτει, επί της ουσίας, την παραχώρησή του στον Οργανισμό ΝΕΟΝ, του Δημήτρη Δασκαλόπουλου, προέδρου του ΣΕΒ και γνωστού συλλέκτη έργων τέχνης. Μια παραχώρηση που έχει προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις από κατοίκους, συλλόγους και κυρίως επιστημονικούς φορείς, που βλέπουν να αποφασίζεται ελαφρά τη καρδία η ριζική αλλαγή της φυσιογνωμίας του Εθνικού Κήπου, με κίνδυνο να υποστεί ανεπανόρθωτη βλάβη στη φυτική του βλάστηση.
Ένα σχέδιο παραχώρησης και ανάπλασης που θα κριθεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας όπου προσέφυγαν η Εταιρεία Φίλων του Εθνικού Κήπου και δέκα Αθηναίοι πολίτες.

Παραβίαση του Συντάγματος
Ο Οργανισμός ΝΕΟΝ ανέλαβε το κόστος της μελέτης του προτεινόμενου από τον ίδιο προγράμματος «Ανακαλύπτοντας τον Εθνικό Κήπο», ύψους 270.000 ευρώ ενώ προτίθεται να αναλάβει και το κόστος συντήρησης των σημειακών αναπλάσεων του χώρου. Το πρόγραμμα αναπτύσσεται σε δυο σκέλη, με πρώτο αυτό της κηποτεχνικής μελέτης με εξωραϊστικές παρεμβάσεις σε 8 συγκεκριμένα σημεία του Κήπου και τη φύτευση 24 δέντρων και 7.068 φυτών, μελέτη διά χειρός του Γάλλου αρχιτέκτονα τοπίων Louis Benech, σε συνεργασία με το ελληνικό γραφείο doxiadis+.
Το δεύτερο σκέλος έχει να κάνει με πρόγραμμα εκθέσεων σύγχρονης τέχνης με ευθύνη του Οργανισμού ΝΕΟΝ και με τη διενέργεια περιοδικών εκθέσεων 15 εκθεμάτων, οι οποίες θα διαρκούν 2-3 μήνες κάθε φορά.
Κάτοικοι και επιστημονικοί φορείς με σφοδρότητα επικρίνουν τον Δήμο της Αθήνας και για την παραχώρηση του Εθνικού Κήπου και για την αλλαγή της βοτανικής του σύνθεσης.
Σε γνωμοδότησή του το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητας αναφέρει ότι η προτεινόμενη παρέμβαση συνιστά παραχώρηση ιδιαιτέρων δικαιωμάτων χρήσης στον Εθνικό Κήπο, η οποία δεν βρίσκει έρεισμα στην κείμενη νομοθεσία και συγκεκριμένα:
Η προτεινόμενη παρέμβαση παραβιάζει το άρθ. 24 του Συντάγματος, τις Διεθνείς Συμβάσεις για την προστασία των ιστορικών κήπων και του τοπίου και τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, διότι είναι μονομερής, αποσπασματική και επιχειρείται χωρίς να έχει προηγηθεί συνολική μελέτη του Εθνικού Κήπου ως ενιαίου συστήματος.
Η προτεινόμενη παρέμβαση είναι ανεπίτρεπτη και εν πάση περιπτώσει πρόωρη, διότι δεν έχει προηγηθεί η συνολική και πλήρης αποκατάστασή του.
Η αρμοδιότητα λήψεως αποφάσεων για παρεμβάσεις στον Εθνικό Κήπο, όπως η επίμαχη, δεν ανήκει στον Δήμο Αθηναίων, αλλά στο κράτος βάσει του άρθ. 24 του Συντάγματος.
Η λειτουργία του Κήπου ως εκθεσιακού χώρου έργων σύγχρονης τέχνης συνιστά ανεπίτρεπτη μεταβολή τής κατά προορισμόν χρήσης αυτού.
Η ανωτέρω λειτουργία αλλοιώνει τον προστατευτέο παραδοσιακό τρόπο αναψυχής των κατοίκων στον χώρο του Κήπου.
Η παραχώρηση του Κήπου συνιστά ανεπίτρεπτη προνομιακή μεταχείριση του Οργανισμού ΝΕΟΝ έναντι των λοιπών χρηστών αυτού.

Σφαλιάρα από τους γεωπόνους
Τη σκυτάλη της αντίδρασης πήραν και οι γεωπόνοι, που εστιάζουν στο θέμα του κινδύνου ανεπανόρθωτης βλάβης στη φυτική βλάστηση του Εθνικού Κήπου.
Το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος με ανακοίνωσή του κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και υπογραμμίζει ότι η ανάπλαση θα πρέπει να εξασφαλίζει τη διατήρηση του δασικού χαρακτήρα του Κήπου, την ανάδειξη του υφιστάμενου κηποτεχνικού του ρυθμού, τη συμμόρφωση με τον ευρύτερο σχεδιασμό του χώρου, τη διατήρηση και ανανέωση του φυτικού του υλικού και γενικά την προστασία όλων των στοιχείων εκείνων που του δίνουν ιδιαίτερη αισθητική αξία. Παράλληλα, εκφράζει την πλήρη αντίθεσή του στον τρόπο με τον οποίο δρομολογήθηκε και η μελέτη και το πρόγραμμα ανάπλασης και ζητά τη διενέργεια διεθνούς διαγωνισμού.
Στο θέμα παρενέβη και ο Σύλλογος των Αποφοίτων του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, διατυπώνοντας την αντίθεσή του στις παρεμβάσεις «δεδομένου ότι αυτές θα έχουν ως συνέπεια την αλλοίωση της φυσιογνωμίας και του κλίματος ζωής του Εθνικού Κήπου, τη μοναδικότητα και ιστορική αξία του οποίου έχει αναγνωρίσει η ελληνική πολιτεία χαρακτηρίζοντάς τον ως ιστορικό τόπο».

Χρηματιστήριο τέχνης
Η πρόταση του Οργανισμού ΝΕΟΝ του Δημήτρη Δασκαλόπουλου βασίζεται στον δημόσιο χώρο σύγχρονης τέχνης Whitechapel Gallery που ιδρύθηκε το 1901 στο Λονδίνο. Σύμφωνα με όσα υποστηρίζει ο ΝΕΟΝ, στον Εθνικό Κήπο δεν θα εκτίθενται έργα από τη συλλογή του προέδρου του ΣΕΒ ενώ το 1/3 θα είναι έργα Ελλήνων καλλιτεχνών τα οποία θα είναι αποκλειστικά νέες παραγωγές. Επιμελήτρια της έκθεσης θα είναι η Iwona Blazwick, διευθύντρια της Whitechapel Gallery του Λονδίνου. Όπως επισημαίνουν άνθρωποι που κινούνται στον χώρο της τέχνης, η εκ πρώτης όψεως ανιδιοτελής πρόταση για την πόλη και τους πολίτες συνιστά επί της ουσίας ένα ιδιότυπο χρηματιστήριο τέχνης, όπου ο Οργανισμός ΝΕΟΝ θα έχει το συγκριτικό πλεονέκτημα. Άλλωστε, όπως λένε, τίποτε δεν γίνεται για την τιμή των όπλων.


Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ,
τεύχος 1795 στις 16 Ιανουαρίου 2014

Πέμπτη 16 Ιανουαρίου 2014

Δελτίο Τύπου ΓΕΩΤΕΕ


ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΓΕΩΤ.Ε.Ε. ΤΜΗΜΑ ΜΕΛΕΤΩΝ & ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ
ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 64, 546 31 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΤΗΛ.: 2310 278817-8, FAX: 2310 236308 
Δ/ΝΣΗ E-mail: documentation@geotee.gr
                                                                                                         Θεσσαλονίκη, 3 Ιανουαρίου 2014

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
για την ανάπλαση του Εθνικού Κήπου

Το Διοικητικό Συμβούλιο του ΓΕΩΤ.Ε.Ε., στην 12η/2-12-2013 συνεδρίασή του, εξετάζοντας το ζήτημα της ανάπλασης του Εθνικού Κήπου και τις σχετικές διαδικασίες που έχουν ακολουθηθεί μέχρι τώρα, επισημαίνει τα παρακάτω:

1) Ο Εθνικός Κήπος έχει ιδιαίτερη βαρύτητα και αξία, μιας και αποτελεί ταυτόχρονα ιστορικό τόπο ιδιαίτερης σημασίας, σπάνιο μνημείο αρχιτεκτονικής τοπίου, χώρο ιδιαίτερου βοτανολογικού ενδιαφέροντος και τόπο ιδιαίτερης, χωροταξικά, βαρύτητας.

2) Η ιστορία του είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιστορία της Αθήνας, ξεκινώντας να αποτελεί χώρο ιδιαίτερης σημασίας από τον 6ο π.χ. αιώνα και συνεχίζοντας αδιάλειπτα μέχρι σήμερα. Φιλοξενεί φυτά, πολλά από τα οποία εισήχθηκαν για πρώτη φορά στην Ευρώπη το 1850, καταφέρνοντας να εγκλιματιστούν και να επιβιώσουν στο νέο τους περιβάλλον.

3) Η χωροταξική του θέση είναι κομβική: βρίσκεται στο κέντρο της ελληνικής πρωτεύουσας, στην καρδιά της εμπορικής, τουριστικής και διοικητικής της λειτουργίας, αποτελώντας ταυτόχρονα τουριστικό θέλγητρο και προορισμό. Σε μια πόλη που παρουσιάζει μεγάλο έλλειμμα χώρων πρασίνου, η περιβαλλοντική και βιοκλιματική αξία του Εθνικού Κήπου είναι ανεκτίμητη.

4) Τα κυριότερα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα έχουν να κάνουν με την αποψίλωση και τη συρρίκνωση των φυτικών μαζών του, τις γερασμένες υποδομές που διαθέτει και την έλλειψη μόνιμου και εξειδικευμένου προσωπικού για τη διαχείριση και προστασία του. Στα προβλήματα αυτά θα πρέπει να προστεθούν και οι αυθαίρετες παρεμβάσεις στο χώρο του Κήπου, που προέρχονται μάλιστα από τη Βουλή των Ελλήνων.

5) Το σκεπτικό της διαχείρισής του θα πρέπει να διέπεται από μια ολοκληρωμένη φυτοτεχνική προσέγγιση, τεκμηριωμένη αρχιτεκτονική αρτιότητα και ορθολογικό διοικητικό και οικονομικό σχεδιασμό. Η συντήρηση και αποκατάσταση των υφιστάμενων εγκαταστάσεων του Κήπου κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική, μιας και σ’ αυτές συμπεριλαμβάνεται ένα μοναδικό σύστημα άρδευσης, ένα ιδιαίτερο σύστημα απορροής του νερού, μια βοτανική συλλογή ιδιαίτερης αξίας και πολλά άλλα. Βασικός στόχος επίσης θα πρέπει να είναι η ανάδειξη των ευρημάτων αρχαιολογικού εναδιαφέροντος που υπάρχουν στο χώρο, καθώς και η επαναφορά στοιχείων που έχουν εξαφανιστεί ή αλλοιωθεί μέσα στο χρόνο.

6) Ταυτόχρονα, η ανάπλαση θα πρέπει να εξασφαλίζει τη διατήρηση του δασικού χαρακτήρα του Κήπου, την ανάδειξη του υφιστάμενου κηποτεχνικού του ρυθμού, τη συμμόρφωση με τον ευρύτερο σχεδιασμό του χώρου, τη διατήρηση και ανανέωση του φυτικού του υλικού και γενικά την προστασία όλων των στοιχείων εκείνων που του δίνουν ιδιαίτερη αισθητική αξία.

7) Η υλοποίηση όλων των παραπάνω, ιδιαίτερα στη σημερινή δύσκολη συγκυρία που περνά η χώρα μας, θα πρέπει να γίνει με πλήρη διαφάνεια σε όλα τα στάδια της διαδικασίας και με αξιοκρατική επιλογή της σχετικής μελέτης και του κατασκευαστή. Σε όλα αυτά, η τήρηση της νομιμότητας αποτελεί κανόνα και υποχρέωση.

8) Είναι επιβεβλημένος ένας ανοικτός διεθνής διαγωνισμός για το έργο, με στόχο την αξιοποίηση του εθνικού επιστημονικού δυναμικού και την αξιολόγηση και επιλογή των απαιτούμενων μελετών και έργων με διαφανή και αδιάβλητα κριτήρια και διεθνείς προδιαγραφές. Για το λόγο αυτό το Δ.Σ. του ΓΕΩΤ.Ε.Ε. ζητά, ομόφωνα, να εφαρμοστούν όλες οι διατάξεις που προβλέπει ο Νόμος και αφορούν στην προκήρυξη, σύνταξη και υλοποίηση των σχετικών μελετών.

Από το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας