εισαγωγικά...

Ο Εθνικός Κήπος είναι ένα ιστορικό πάρκο 154 στρεμμάτων, το μοναδικό που διαθέτει η Ελλάδα. Δημιουργήθηκε τον 19ο αιώνα (1839-1852) και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της συλλογής των Ευρωπαϊκών Βασιλικών Κήπων και μοναδικό δείγμα δυτικοευρωπαϊκής κηποτεχνίας του 19ου αιώνα στη Μεσόγειο. Έχει το χαρακτήρα βοτανικού κήπου περιλαμβάνοντας περίπου 500 διαφορετικά είδη καλλωπιστικών δένδρων, θάμνων κλπ πολλά από τα οποία εισήχθησαν για πρώτη φορά και καλλιεργήθηκαν αρχικά στον Κήπο.

Σάββατο 26 Απριλίου 2014

Τον Εθνικό Κήπο και τα μάτια σας

Έντυπη Έκδοση 

ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΣΧΕΔΙΑΖΟΜΕΝΗΣ «ΟΠΤΙΚΗΣ ΕΠΑΦΗΣ» ΜΕ ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΚΑΙ Η ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΒΙΟΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ

Τον Εθνικό Κήπο και τα μάτια σας

Η επίμαχη απόφαση τελεί εν αναμονή της απόφασης του ΣτΕ
Σοβαρές ενστάσεις για τις σχεδιαζόμενες παρεμβάσεις στον Εθνικό Κήπο προβάλλει ένας ακόμη επιστημονικός φορέας και συγκεκριμένα η Πανελλήνια Ενωση Βιοεπιστημόνων, τα μέλη της οποίας σημειώνουν ότι «ο Κήπος χρειάζεται επειγόντως συντήρηση και αποκατάσταση στο σύνολό του, σύμφωνα με τις διεθνείς αρχές των Ιστορικών Κήπων και Πάρκων (Χάρτα της Βενετίας και της Φλωρεντίας και Ευρωπαϊκή Σύμβαση για το Τοπίο) και όχι με ευκαιριακά σχέδια εντυπωσιασμού».
«Οι επεμβάσεις θα αλλοιώσουν όχι μόνο την ιστορική μορφή, φυσιογνωμία και βοτανική σύνθεση του Κήπου, αλλά παράλληλα θα επηρεάσουν δυσμενώς τη βιοκλιματική συμπεριφορά του», λέει και το Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών«Οι επεμβάσεις θα αλλοιώσουν όχι μόνο την ιστορική μορφή, φυσιογνωμία και βοτανική σύνθεση του Κήπου, αλλά παράλληλα θα επηρεάσουν δυσμενώς τη βιοκλιματική συμπεριφορά του», λέει και το Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και ΤοποθεσιώνΟλα ξεκίνησαν όταν το δημοτικό συμβούλιο έκανε δεκτή την πρόταση μελέτης αρχιτεκτονικού γραφείου, την οποία είχε υποβάλει ιδιωτικός οργανισμός πολιτισμού με την επωνυμία ΝΕΟΝ (του επιχειρηματία και συλλέκτη Δημήτρη Δασκαλόπουλου). Η προαναφερθείσα πρόταση περιλαμβάνει μια σειρά από οκτώ σημειακές παρεμβάσεις με βάση κηποτεχνική μελέτη του διεθνούς φήμης Γάλλου αρχιτέκτονα τοπίων Louis Benech και τη διοργάνωση διεθνούς μπιενάλε σύγχρονης τέχνης.
Σήμερα η επίμαχη απόφαση τελεί εν αναμονή της απόφασης του ΣτΕ κατόπιν αίτησης ακύρωσης και αναστολής που υπέβαλε στο ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο η Εταιρεία Φίλων του Εθνικού Κήπου, την οποία ίδρυσε ο πρόεδρος της Alpha Bank κ. Ιωάννης Κωστόπουλος. Για την παραχώρηση του Εθνικού Κήπου, ο δήμος έχει δεχτεί πυρά επίσης από συμβούλους όλων των παρατάξεων, αλλά και από αρκετές κινήσεις πολιτών, με τελευταία, όπως προαναφέρθηκε, της Πανελλήνιας Ενωσης Βιοεπιστημόνων:
Οχι «εικαστικές παρεμβάσεις»
«Ο Εθνικός Κήπος αδιαμφισβήτητα χρειάζεται επειγόντως φυτοτεχνικά έργα συντήρησης και προστασίας. Τα έργα αυτά όμως για να είναι αποτελεσματικά πρέπει να σχεδιαστούν και υλοποιηθούν από ειδικούς επιστήμονες με σεβασμό των αρχών της φυτοτεχνίας και όχι ως "εικαστικές παρεμβάσεις" κάποιων μη ειδικών, οι οποίοι σχεδιάζουν την κοπή μεγάλων κωνοφόρων για την αποκατάσταση "οπτικής επαφής με την Ακρόπολη και με το κτήριο της Βουλής", φυτεύσεις για τις ανάγκες της Μπιενάλε, την κίνηση βαρέων οχημάτων μέσα στον κήπο για τις μεταφορές των εκθεμάτων και την κατασκευή έργων προβολής τους.
Ως Πανελλήνια Ενωση Βιοεπιστημόνων καταδικάζουμε τέτοιου είδους παρεμβάσεις και ενώνοντας τη φωνή μας με την φωνή άλλων επιστημονικών φορέων», σημειώνουν σε ανακοίνωσή τους η πρόεδρος της ΠΕΒ Παναγούλα Κόλλια και ο γ. γραμματέας Γιώργος Κατωπόδης.
Σοβαρή ανησυχία για τις προτεινόμενες παρεμβάσεις στον Εθνικό Κήπο εξέφρασε με ανακοίνωσή του το ελληνικό τμήμα του ICOMOS (Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών). «Οι επεμβάσεις θα αλλοιώσουν όχι μόνο την ιστορική μορφή, φυσιογνωμία και βοτανική σύνθεση του Κήπου, αλλά παράλληλα θα επηρεάσουν δυσμενώς τη βιοκλιματική συμπεριφορά του στον άμεσο περιβάλλοντα αστικό χώρο», αναφέρει μεταξύ άλλων το ελληνικό τμήμα του ICOMOS.
«Ως ιστορικός τόπος που περικλείει και αρχαιολογικά ευρήματα, πρέπει να διαφυλάσσεται, χωρίς να ανασηματοδοτείται ως τουριστικός πόλος έλξης. Επιπλέον, η εισβολή νέων χρήσεων και δράσεων θα αλλοιώσει το ήρεμο περιβάλλον του ως χώρου περισυλλογής και ανάπαυσης. Θεωρείται δε βέβαιο ότι δεν θα καταφέρει να αντεπεξέλθει στο πρόσθετο βάρος της επισκεψιμότητας».
Η ετυμηγορία του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου, που αναμένεται μέσα στις επόμενες μέρες, δεν θα κρίνει την ουσία της υπόθεσης, αλλά σε περίπτωση θετικής έκβασης θα βάλει προσωρινά φρένο στους σχεδιασμούς της εταιρείας που ανέλαβε το έργα.
Στην αίτηση ακύρωσης τονίζεται ότι η «Η ήπια χρησιμοποίηση του Κήπου από το κοινό, με τη διατήρηση της φυσικής του κατάστασης και της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας αυτού, αποτελεί τη βασική προϋπόθεση για την αποτελεσματική προστασία του ως οικοσυστήματος και τη διαφύλαξη της φυσιογνωμίας του ως ιστορικού χώρου».
Εξηγείται, επίσης, ότι «ως εκ τούτου η λήψη απόφασης από το δημοτικό συμβούλιο του Δήμου Αθηναίων περί εγκρίσεως οργανώσεως εκθέσεως σύγχρονης τέχνης στον Εθνικό Κήπο, που μεταβάλλει τη φυσιογνωμία του Κήπου και προϋποθέτει συγκεκριμένα έργα υποδομής προκειμένου ο Κήπος να αποδοθεί στην "αστική καθημερινότητα", ως "ανοιχτός ελεύθερα προσβάσιμος χώρος", προϋποθέτει έγκριση των σχετικών σχεδίων και μελετών από τις αρμόδιες υπηρεσίες των υπουργείων Αγροτικής Ανάπτυξης και Πολιτισμού».
Ανάχωμα στις σχεδιαζόμενες παρεμβάσεις βάζει και το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητας, με πρόεδρο τον Μ. Δεκλερή, στο οποίο επίσης προσέφυγε η Ενωση Φίλων του Εθνικού Κήπου, ώστε να γνωμοδοτήσει σχετικά με τη νομιμότητά της.
Οπως σημειώνεται αναλυτικά στη γνωμοδότηση του Επιμελητηρίου, η προτεινόμενη παρέμβαση παραβιάζει το άρθρο 24 του Συντάγματος (περί προστασίας του περιβάλλοντος), τις διεθνείς συμβάσεις για την προστασία των ιστορικών κήπων και του τοπίου και τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, διότι είναι μονομερής, αποσπασματική και επιχειρείται χωρίς να έχει προηγηθεί συνολική μελέτη του Εθνικού Κήπου ως ενιαίου συστήματος. Είναι ανεπίτρεπτη και εν πάση περιπτώσει πρόωρη, διότι δεν έχει προηγηθεί η συνολική και πλήρης αποκατάστασή του.
Το πόρισμα, το οποίο εστιάζει στις 8 σημειακές παρεμβάσεις, σημειώνει ότι το όλο εγχείρημα διενεργείται χωρίς κανένα έρεισμα στην κείμενη νομοθεσία, αφού πουθενά δεν προβλέπεται η δυνατότητα παραχώρησης τμημάτων του Κήπου, ούτε ιδιωτικών παρεμβάσεων έστω για τον εξωραϊσμό του.
Θεωρεί το πρόγραμμα ως παρέμβαση σε ιδιαιτέρως ευαίσθητο οικοσύστημα, του οποίου η ισορροπία είναι ήδη σημαντικά διαταραγμένη. «Η μεταφορά, εγκατάσταση και απεγκατάσταση των εκτιθεμένων έργων τέχνης και οι συναφείς εργασίες (είσοδος και έξοδος γερανών, εκσκαφές, κατασκευή έργων στήριξης κ.λπ.) οι οποίες θα είναι επαναλαμβανόμενες λόγω του περιοδικού χαρακτήρα των εκθέσεων, θα προκαλούν, κατά κοινή πείρα, πρόσθετη, συνεχή και σοβαρή διατάραξη του οικοσυστήματος, οι επιπτώσεις της οποίας δεν έχουν καν εκτιμηθεί», τονίζει.